نقش ظرفیت جذب در بهبود رقابت پذیری فناوری: کلید موفقیت سازمان های دولتی کشورهای در حال توسعه (با تأکید بر ایران)

هدف اصلی این پژوهش، بررسی ارتباط بین ظرفیت جذب و رقابت­پذیری کشورهای در حال توسعه و به تازگی توسعه یافته می­باشد. بدین منظور پس از بررسی مبسوط نظری حول مفهوم ظرفیت جذب، عناصر تشکیل دهنده و شاخص­های سنجش آن شناسایی و تبیین گردید. در ادامه به همین ترتیب، سه چارچوب عمده و متداول سنجش رقابت­پذیری ملی بررسی و شاخص­های آن استخراج گردید. با توجه به موجود نبودن داده­ها و نیز عدم بررسی ایران در آن­ها، چارچوب مجمع جهانی اقتصاد (بر اساس گزارش 2013-2014) به عنوان چارچوب مبنا، انتخاب شد. پس از مصاحبه با سه استاد اقتصاد، 11 شاخص استخراج شده از ادبیات به عنوان شاخص­های مبنای ظرفیت جذب در نظر گرفته شد. در فاز بعدی می­بایست، کشورهایی شبیه ایران جهت مطالعه انتخاب می­شد. بر این اساس نه کشور در حال توسعه و یا به تازگی توسعه یافته جهت بررسی­های بعدی انتخاب گردید که همگی دارای وضعیت مناسبی هستند و از آن­ها می­توان به خوبی به عنوان شاخص مقایسه با ایران بهره برد. بررسی کمی بین ظرفیت جذب و رقابت­پذیری، همبستگی مثبت بین ظرفیت جذب و رقابت­پذیری کلی کشورهای مطالعه تأیید گردید. به طور دقیق­تر ظرفیت دارای همبستگی مثبت و معنادار با عوامل نوآوری و عوامل کارایی در رقابت­پذیری است، اما رابطه­ی معناداری بین ظرفیت جذب و الزامات پایه رقابت­پذیری وجود ندارد. بر اساس نتایج این تحقیق کشورهای در حال توسعه می­بایست برای بهبود رقابت­پذیری، توجه به ظرفیت جذب را به عنوان یک باید تلقی نموده و جهت بهبود آن اقدامات لازم را صورت دهند.